Maden Ne Demektir ? İşte Madenlerin 5 Adımda Nitelikleri

Dünya, yaşantımızı dolaylı ya da direk olarak kolaylaştıracak yeraltı madenleri ile çevrilidir. 2022 yılında bakıldığında hemen hemen kullanılan tüm araç gereçlerde, evlerde ve hatta cadde ve sokaklarda madenlerin kullanıldığını gözlemlenmek mümkündür.

Hayatın her alanında bulunan madenlerin oluşumu ve nasıl çıkarıldıklarını sizler için derledik...

Maden Ne Demektir ?

İç ya da dış etkenlerin etkisiyle kendiliğinden oluşan, yeraltından çıkarılan minerallere maden denilmektedir.

Madenler doğada tabakalar arasında damar ya da yataklar halinde bulunmaktadırlar.

Maden nasıl meydana gelir ?

Dünyanın kabuğunda az miktarda bulunan madenler, genelde volkanik olaylar sonucunda meydana gelmektedirler. Elbette bu maddenin türüne göre değişmekte olup, madenlerin başka oluşum yolları da mevcuttur. Madenin nasıl meydana gelir sorusuna örnek verecek olursak yer kabuğunun derinlerinde bulunan tuzlu su, aralardaki maden olarak tanımlanan mineralleri yapısına katmaktadır. Bu su okyanus zeminine çarptığı zaman maden çökelir ve su ayrışır. Bir tür maden oluşumu da bu şekilde meydana gelir.

Madenlerin nasıl oluştuğuna dair birçok örnek vermek mümkündür. Bunlardan bir diğeri ise İlk çağlardan günümüze kadar tedavi alanında kullanılan kuvars, oksijen ve silikonun bileşenlerinden oluşur. Bugün de baktığımızda tedavi nitelikli kullanılan taşların başında gelmektedir.

Maden nasıl çıkarılmaktadır ?

Yeryüzünden maden çıkarılma işlemi yapılırken uzmanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Madenlerin çıkarımı esnasında zarar görmemesi gerekmektedir. Bu yüzden maden nasıl çıkarılır sorusu yeryüzünden büyük bir sabır ve titizlikle, ince çalışmalarla uzmanlar tarafından çıkarılmaktadır. diyerek cevaplanabilir. Sanayi - endüstri bakımından gelişmekte olan Türkiye'de maden ocaklarının bulunuyor olması büyük bir avantajdır.

Rezerv Ne Demektir ?

Günümüzde en çok merak edilen sorulardan bir tanesi olan rezerv ne demektir sorusundan da kısaca bahsedecek olursak, maden yatağı yada havzasında işlenilmemiş olarak bulunan maden miktarının kısa vadede ekonomik ve belirlilik gösteren kısmıdır olarak tanımlanabilir. Daha önceden işlenmiş olan madenler rezerv kapsamı dışında bulunmaktadır.

Hangi Maden Hangi Bölgede Çıkarılmaktadır ? 

Hangi maden hangi bölgede çıkarılmaktadır sorusunun cevabını makalemizin bu kısmında sizlerle paylaşacağız. 77 çeşit madenin çıkarıldığı Türkiye'nin bölge bölge maden rezervlerini derledik.

Öncelikle değerli metallerden başlayarak, endüstriyel hammaddeler ve doğal taşları da kapsayacak şekilde madenler incelendiğinde Türkiye'de 77 farklı maden çeşidinin çıkarıldığını söyleyebiliriz. Dünya üzerindeki rezervin %80'lik kısmına sahip olduğumuz Bor Madeni Balıkesir ve Bursa'da çıkarılmaktadır.

Metal madenciliğini inceleyecek olursak, en fazla çıkarılan madenler demir, kurşun, çinko ve altın olarak karşımıza çıkacaktır. Altın, Türkiye'nin sahip olduğu rezervler arasında bulunmaktadır. Altın madeni, İzmir/Bergama/Ovacık, Balıkesir/Havran, Gümüşhane/Mastra, Manisa/Salihli/Sart, Erzincan/İliç, Eskişehir/Sivrihisar, Kayseri/Kocasinan ve Uşak/Eşme/Kışladağ bulunan altın işletmelerinden çıkarılmaktadır.

Çinko ve kurşun madenlerinin yatakları ise ekseriyetle aynı bölgede bulunmaktadır. Balıkesir (Balya), Rize (Çayeli), Giresun (Tirebolu), İzmir, Kütahya, Kayseri, Elazığ ve Artvin şehirlerinde her iki maden de çıkarılmaktadır.

Dünyada en çok aranan ve kullanılmakta olan madenlerin başında gelen demir ise Türkiye'de en fazla Doğu Anadolu bölgesinde çıkarılıyor. Demir madeninin çıkarıldığı bölgeler; Sivas (Divriği-Gürün), Malatya (Hekimhan-Hasan Çelebi), Balıkesir (Edremit-Havran-Eymir-Ayvalık-Ayazmant), İzmir (Torbalı), Kütahya (Simav), Hatay (Kırıkhan-Payas), Sakarya (Çam Dağı) Bingöl, Kahramanmaraş, Düzce, Kayseri gibi merkezler olarak listelenmektedir.

Manganez Zonguldak’ta; krom Elazığ ve Muğla’da; volfram ise Bursa, Elazığ ve Malatya bölgesinde çıkarılmaktadır.

Bakırın çıkarıldığı ve işlendiği bölgeler ise; Artvin, Rize, Elazığ, Balıkesir ve Kastamonu'dur. Türkiye’deki madenlerden birisi olan demir Doğu Anadolu’da çıkarılmakta olup Karabük, İskenderun ve Ereğli’de işlenmektedir.

Isparta’da Kükürt, İzmir’de cıva, Mardin’de fosfat, Ege Bölgesi’nde zımpara taşı, Giresun ile Rize ve Balıkesir’de çinko ve kurşun, Kütahya’da antimon, Aydın ve Giresun’da uranyum, Afyonkarahisar ve diğer mermer rezervlerinin bulunduğu bölgelerde ise mermer çıkarılmaktadır.

Birçok madeni barındıran Ülkemiz çok zengin tuz kaynaklarını da barındırmaktadır. Türkiye'de tuz üretimi, son yıllarda geçmişe oranla 3 kat artmıştır. Tuz, Tuz Gölü ve çevresinden elde edilmektedir ve kaya tuzu ise Çankırı, Nevşehir, Kars ve Iğdır’da bulunmaktadır.

Süsleme işinde kullanılan lületaşı Eskişehir’de, oltu taşı Erzurum’da, taş kömürü ise Zonguldak, Soma, Elbistan, Afyon gibi bölgelerde çıkarılır.

Endüstriyel ham maddeler arasında yer alan halloysit; doğada hidrat (sulu) ve dehidrat (susuz) yapıda bulunmaktadır. Hidrat halloysitler 40-50° C’ın üzerinde kolaylıkla tabakalar arası sularını kaybederler ve kaolinit ile çok benzer bir kimyasal yapıya dönüşmektedirler. Türkiye’de çıkarılan madenler arasında bulunan halloysit, Kuzeybatı Anadolu’da Çanakkale-Balıkesir bölgeleri içerisinde çıkarılmaktadır.

Hangi Maden Daha Pahalıdır?

Madenlerin kendilerine has özellikleri ve farklı farklı kullanım alanları bulunmaktadır. Madenlerin değerleri ve fiyatları çıkarıldıkları yerlere ve nadirlik durumlarına göre değişkenlik göstermektedir. Nadir olan madenlerin piyasası her zaman çok daha yüksektir. Hangi madenin daha pahalı olduğunu değerlendirecek olursak, piyasada en az bulunan ve en çok kullanıma ihtiyaç duyulan madenler en pahalı olanlarıdır. Değerli metal çeşitlerinin fiyatlarını ise Londra Metal Borsası (LME ) belirlemektedir.

Yeryüzündeki en pahalı madenler; rodyum, paladyum, altın, iridyum, renyum, platin, osmiyum, rutenyum, gümüş olarak sıralanabilir.

Maden Yatağı

Maden yatağı, maden ocağı olarakta bilinmekte olup; Bir veya birden fazla metal içerikli, ekonomik olarak işletilebilen belirli boyut ve şekillerdeki cevher kütlesi olarak tanımlanır.

Kıymetli metaller, yüksek ekonomik değere sahip ve nadir rastlanan metalik kimyasal elementler olarak bilinirler.  Kıymetli metallerin kimyası, diğer elementlerden daha az reaktivite özelliğine sahip olup, parlaklıkları ve erime noktaları daha yüksek olmaktadır.

Altın, Türkiye’de çıkan en değerli madendir. Değerli madenlerin arasında eski bir geçmişe sahip olan altın, yüzyıllardır insanoğlunun beğenerek kullandığı bir mücevherdir. Altın en eski para sisteminin temeli olup, günümüzde de dünya ekonomisinde önemli rol oyna

Altın, en eski para sisteminin temeli olmakla birlikte nadir bulunan ve günümüzde dünya ekonomisinde de önemli rol oynayan bir madendir. Ayrıca altının havayla temasta en az oksitlenen ve kolay işlenen bir metal olması onu daha da değerli kılıyor.